Rozmowa z trenerem EMT-Systems z zakresu kompozytów chemo- i termoutwardzalnych. Mgr inż. Jerzy Miśków jest szkoleniowcem kursu KP1, poruszającego zagadnienie chemii polimerów, właściwości kompozytów i metod ich wytwarzania.

Rozmowę przeprowadziła mgr inż. Agnieszka Hyla, konsultantka EMT-Systems ds. optymalizacji produkcji, doktorantka Politechniki Śląskiej.

Szkolenie KP1 organizowane przez EMT-Systems staje się coraz bardziej popularne. Do tej pory brali w nim udział pracownicy takich firma jak Faurecia, TRW, Huf, Delphi, General Motors, Wabco czy Fiat, a także kursanci indywidualni. Szkolenie przyciąga różnych specjalistów: projektantów, inżynierów materiałowych, pracowników działów produkcyjnych, osoby odpowiedzialne za jakość wyrobów. Podstawowym celem kursu jest zapoznanie uczestników z wybranymi zagadnieniami chemii polimerów, przekazanie im wiedzy z zakresu materiałów polimerowych i napełniaczy stosowanych do wytwarzania kompozytów, a także przedstawienie kompozytów polimerowych jako materiałów o specyficznych właściwościach użytkowych. Kursanci poznają teoretyczne i praktyczne podstawy wytwarzania struktur kompozytowych za pomocą wybranych metod, a także zapoznają się ze sposobami badania żywic i materiałów kompozytowych.

Agnieszka Hyla: Czy da się prosto wyjaśnić czym są kompozyty?

Jerzy Miśków: Kompozyt to materiał o strukturze niejednorodnej, złożony z dwóch lub więcej komponentów – faz o różnych właściwościach. W przypadku polimerowych kompozytów konstrukcyjnych mówimy o materiale, w którym występują komponenty pełniące rolę wzmocnienia ( zbrojenia ) w osnowie polimeru. Kompozyty można dzielić według bardzo wielu kryteriów – w oparciu o rodzaj osnowy, wykazywane funkcje, materiał wzmacniający, barwiący itd. Występują np. kompozyty wzmacniane materiałami włóknistymi, a również pochodzenia naturalnego. Jest to więc obszerna i bardzo ciekawa grupa materiałów o różnorodnych właściwościach. Niestety dążenie do coraz bardziej wyrafinowanych materiałów polimerowych pozostawia w tyle rozwiązywanie problemów utylizacji i recyklingu wyrobów końcowych. Takim przykładem może być utylizacja kompozytowych elementów samochodów.

AH: Co jest celem szkolenia KP1?

JM: TS8 to szkolenie otwarte na poziomie podstawowym. Przedstawia ogólny rys tematyczny zagadnienia kompozytów chemo- i termoutwardzalnych. Kurs prowadzony jest w formie wykładów, pokazów i zajęć seminaryjnych obejmujących wstęp do wielu zagadnień w zakresie podstaw teorii polimerów, materiałoznawstwa, technologii wytwarzania , ocen jakościowych wyrobów. Przekazywana wiedza w sposób oczywisty jest ograniczona czasem trwania kursu , ale na tym etapie pozwala słuchaczom uzyskać dużą orientację w tematyce kompozytów. Szczególną popularnością cieszą się zajęcia praktyczne przeplatane prowadzonymi dyskusjami i pytaniami słuchaczy. Dodatkową korzyścią dla potencjalnych przyszłych pracowników w tej branży jest możliwość konfrontacji własnych oczekiwań z realiami przetwórstwa.

pomiar wytrzymałości materiału na rozciąganie za pomocą maszyny wytrzymałościowej
Rys. 1. Jednym z ćwiczeń praktycznych podczas szkolenia KP1 jest dokonanie pomiaru wytrzymałości materiału na rozciąganie za pomocą maszyny wytrzymałościowej.

AH: Czego można oczekiwać po szkoleniu z kompozytów polimerowych?

JM: Przede wszystkim podwyższenia swoich kwalifikacji w zakresie kompozytów i nabycia konkretnych umiejętności z nimi związanych. W szkoleniu biorą udział raczej pracownicy wykonawczy firm produkujących elementy z kompozytów polimerowych. Więc w ich przypadku wiedza o wadach i zaletach metod wytwarzania i badania kompozytów jest bardzo przydatna. Do tego w kursach uczestniczą często pracownicy nadzoru średniego szczebla oraz biur technologicznych, nadzorców procesów projektowych, przygotowania produkcji itd. Z takiej formy szkolenia jakie oferuje KP1 mogą korzystać pracownicy różnych branż i szczebli zawodowych będących na styku z szeroko rozumianymi problemami „kompozytowymi”. Każdy z uczestników znajdzie w kursie coś dla siebie. Najważniejsze to być otwartym na wiedzę i zadawać pytania.

pomiarów wytrzymałości udarnościowej tworzyw sztucznych i kompozytów
Rys. 2. Młot Charpy’ego ZWICK służący do pomiarów wytrzymałości udarnościowej tworzyw sztucznych i kompozytów.

AH: Pracownikom jakich branż przeznaczone jest szkolenie KP1?

JM: Nasze szkolenie to droga do podniesienia kwalifikacji pracowników w przetwórstwie tworzyw sztucznych, w kompozytach głównie. Czyli mówimy tutaj przede wszystkim o firmach produkujących elementy kompozytowe dla przemysłu transportowego (samochody, tabor kolejowy, statki powietrzne, stocznie), budowlanego, sanitarnego, chemicznego (zbiorniki i instalacje chemoodporne), energetycznego (siłownie wiatrowe), medycznego, rekreacyjnego itp. Krótko mówiąc kompozyty otaczają nas wokoło. Dlatego program tego kursu spełnia rolę wspólnego mianownika dla pracowników lub przyszłych pracowników w tak szerokich obszarach wytwarzania kompozytów.

W wielu przypadkach sami słuchacze też mają wpływ na rozszerzenie pewnych akcentów już w trakcie prowadzonego kursu. Dosłownie wszędzie tam, gdzie istnieją możliwości wykorzystania kompozytów tam szkolenie okaże się przydatne. Świetnym przykładem jest przemysł produkcji maszyn lotniczych, stocznie, firmy produkujące jachty. Tam wykorzystuje się naprawdę zaawansowane materiały. Ale także w produkcji umywalek, parapetów, drzwi, okien. Praktycznie wszędzie. Na myśl przychodzi mi również przemysł chemiczny – reaktory o dużych odpornościach na media, produkcja wodociągów – przeróżnych rzeczy. Właśnie dlatego szkolenie otwarte koncentruje się na uniwersalnych podstawach, aby nikt się nie nudził i każdy wyniósł z kursu odpowiednią paczkę wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych, które może odpowiednio wykorzystać w firmie dostosowując je do dobrze sobie znanego produkcyjnego środowiska.